Maleisisch Borneo + Brunei
Blijf op de hoogte en volg Celeste
22 Maart 2019 | Maleisië, Semporna
Ik heb mijn spullen gedropt en heb de 9km lange wandeling naar de grotten gemaakt. Grotendeels een boardwalk, het laatste stuk flink wat trappen op en af. De grotten zijn groot en zitten vol met vleermuizen. Een aantal families haalt hier de nesten weg, dit gebeurt vanaf dunne bamboepalen, interessant om te zien. Een kilootje nesten brengt zo’n 1300 euro op. Gedeelten van de grot zijn pikkedonker dus zonder zaklantaarn niet te doen. En de boardwalk is hier en daar een beetje krakkemikkig wat maakte dat ik op de terugweg flikkerde en mijn knie open haalde. Oeps!
Gelukkig kwam ik op de terugweg nog wat te eten tegen (al is een sinaasappel, een paar gezouten pinda’s en een paar koekjes niet echt een avondmaaltijd te noemen).
Het park is behoorlijk verlaten, ik had het rijk voor mij alleen. Maar zonder internet is er dus ook niet veel te doen. Ik heb mijn boek uitgelezen en vroeg naar bed. Na mijn ontbijt, wat bestond uit de rest van de koekjes (is weer eens wat anders zullen we maar zeggen), heb ik nog een uur in het park gewandeld en heb ik een poging gedaan terug te komen. Dit ging helaas minder voorspoedig dan de heenweg, Eerst een uur gelopen in de hitte, een klein stukje een lift gekregen, een soort van taxi naar het busstation en toen de bus terug naar Miri. Op weg naar mijn hostel nog even wat nieuwe spullen gekocht en de rest van de middag en avond in het hostel verbleven.
Dinsdagochtend vroeg ging de bus naar Brunei. Dit duurde alles bij elkaar zo’n 4 uur, dus vanaf het begin van de middag had ik de tijd om de stad te verkennen. Ik had alleen mijn (nieuwe) rugzak mee, mijn backpack had ik in het hostel achtergelaten, ideaal.
In een paar uur kun je de stad eigenlijk prima bekijken, het lijkt meer een groot dorp. Waar ik misschien een soort mini-Dubai had verwacht was dit het totaal niet. Gewoon een gemoedelijke hoofdstad, niet druk, leuk om rond te kijken.
Om 5u had ik met Nina afgesproken, mijn couchsurfer. We hebben wat lokale dingen gehaald op de foodmarket en de rest van de avond bij haar thuis gezeten.
De volgende dag ging ik om 7:45u op pad. Nina had verteld over een groot park/jungle waar je goed kunt hiken. Nou, dat klopt! Het was ‘s ochtends al zo ontzettend warm dat de km’s klimmen en dalen aardig zwaar waren, het zweet droop van me af (gatsie..). Aan het eind van de ochtend ben ik met de bus naar een mall gegaan om af te koelen in de bioscoop, een kaartje kostte slechts €2,50.
Ik heb nog een aantal pogingen gedaan een tour die middag of voor de volgende ochtend te regelen, maar er was nergens een groepje om bij aan te haken. En om nou zelf 2x het bedrag te betalen omdat ze een minimum van 2 personen nodig hebben vond ik te ver gaan. Jammer maar helaas. Hopelijk zie ik de neusapen (die alleen op Borneo leven) nog ergens anders.
Rond 4uur heb ik Huwaida, mijn volgende couchsurfer, ontmoet. Zij is een echte Bruneise dus kon me aardig wat vertellen over de cultuur. ‘s Avonds hebben we nog een tijd aan het strand gezeten en redelijk op tijd naar bed gegaan want om 5:15u de volgende ochtend bracht ze mij naar het busstation. Zij moest werken dus het moest zo vroeg, maar ik was allang blij dat ze mij weg wilde brengen. Om 7u ging de bus en om 12u was ik weer terug in het hostel. Bij de douane ging het allemaal weer gemakkelijk trouwens. Wel werd ik nog meegenomen naar een ander loket voor een ‘health-check’. Het stelde gelukkig niet zoveel voor, gewoon veel vragen over waar ik was geweest, wat ik had gedaan en waar ik nog naartoe ging.
Brunei (officieel Brunei Darussalam) is één van de kleinste landen ter wereld, het is iets groter dan Gelderland en er wonen nog geen half miljoen mensen. Wel is Brunei het rijkste land ter wereld (99% van de export bestaat uit olie en aardgas), de gezondheidszorg en onderwijs zijn gratis en de inwoners betalen geen belasting.
Sinds 2014 is de sharia ingevoerd Er mogen bijvoorbeeld geen bijbels worden geïmporteerd en op scholen mag op geen enkele manier over het christendom worden onderwezen. Christenen mogen hun feestdagen alleen binnen hun eigen gemeenschap vieren. Op het publiekelijk vieren staan celstraffen tot 5 jaar. Wow, oké…
Terug in het hostel heb ik veel laptopdingen gedaan en me klaar gemaakt voor de volgende activiteit, de 3dagen 2nachten pinnacle tour in Mulu National Park. Dit vraagt het één en ander aan voorbereiding. Ik heb even zitten puzzelen met prijzen, data en plaatsen van de vliegtickets en uiteindelijk besloten om van Miri naar Mulu te vliegen en van Mulu naar Kota Kinabalu zodat ik meteen op mijn volgende bestemming ben.
Daarna moest ik bekijken wat ik mee wilde nemen. Ik moest zelf voor mijn eten zorgen voor de 3 dagen dus ben ik met een lijstje naar de supermarkt gegaan, heb mijn inkopen gedaan en terug in het hostel gekeken of alles, samen met mijn kleren en andere benodigdheden, in mijn tas paste. En met een beetje passen en meten zat mijn tas perfect bomvol.
Vrijdag vloog ik in zo´n 20 minuten in een klein vliegtuigje naar Mulu. Ik had een hostel geboekt in het nationaal park. ´s Middags een 10km lange wandeling gemaakt in de jungle. Makkelijke tocht, niet heel veel spannends gezien maar wel leuk.
De volgende ochtend moesten we om 9:15u verzamelen. We zaten met een groepje van 4 in de longboat en dat bleken meteen ook de mensen te zijn waar ik het meest mee heb opgetrokken. Als eerst naar een lokale markt met souvenir-dingen, maar bijna niemand wilde iets kopen, je moet het anders nog 3 dagen met je meeslepen... Toen naar Wind Cave en Clearwater Cave, leuk om te zien maar alle grotten lijken toch een beetje op elkaar. In een klein uurtje met de longboat, waar de 2 bestuurders soms uit moesten stappen om ons over de keien heen te duwen, naar de plek vanaf waar we 9km naar Camp 5 moesten lopen, onze slaapplaats. Eerst achter een aantal mensen aangelopen maar toen ze me voor lieten voerde ik het tempo een beetje op en was ik binnen 2 uur in het kamp. Het viel me op dat we, naast wat vlinders en hagedissen, geen andere dieren in de jungle hebben gezien. Wel waren daar de bloedzuigers, gatver. Gelukkig kon ik er een aantal wegschieten voordat ze zich aan me vast zogen.
Het kamp bestaat uit 5 slaapzalen met matrassen op een verhoging. Er is een dak, de zijkanten zijn gedeeltelijk open. Er is een keuken waar je kunt koken en een badkamer met wc’s en koude douches. Na de wandeling was een koude douche echter prima en voelde ik me weer lekker schoon.
Waar een aantal mensen ‘s avonds aan de noodles zaten (want goedkoop, licht en gemakkelijk) kwam ik aan met mijn pasta, potje pastasaus, paprika en een blikje tonijn, heerlijk! En genoeg voor 2 dagen :).
Op zaterdag begon de ‘echte’ Pinnacle tour. Om 5u de wekker want om iets over 6u vertrokken we. Met onze groep van 13 mensen en de gids begonnen we de eerste 10/15 min in het donker maar gelukkig werd het al snel lichter. De 2,4km omhoog is niet ver, maar na de eerste 100m is alles (stijl) omhoog. Daarom zijn er op de route een aantal momenten waarop de gids kan beslissen dat je niet fit genoeg bent en je om moet keren. In een slow maar steady tempo, bepaald door de gids, bereikten we het eerste punt binnen 40 minuten waar je een uur over mag doen. Dit stuk liep ik in het midden maar dit was geen fijne plek omdat je toch vaak even moet wachten tot je voorganger stappen maakt wat alleen maar energie kost. Op dit punt haakten 2 mensen af, al lag dat wel een beetje in de lijn der verwachting. Het tweede stuk, wat we binnen 15min haalden waar we 30min hadden, liep ik meer achteraan, veel beter.
Op de 1,8km begon het leukste stuk: 17 ladders, met tussendoor stukken klimmen met touwen waar je je aan op moest trekken. En om 9uur bereikten we de top met uitzicht op de pinnacles, een serie van 45m hoge vlijmscherpe kalkstenen punten. De tocht omhoog viel me best mee. Ja, het was zwaar, enorm zweten met een luchtvochtigheid van 70% en de inspanning van het klimmen, maar het was echt tof!
Iemand had een GoPro Fusion waarmee je 360°C foto’s kunt maken, dat levert echt fantastische beelden op! Boven scheen de zon dus we hadden een goed uitzicht, we konden zelfs het vliegveld zien liggen. Na de pauze mochten we zelf naar beneden, ik ging voorop. Waar ‘s ochtends het doel nog was om voor de regen én het donker binnen zijn (want ja, mensen krijgen het voor elkaar om na zonsondergang nog te moeten afdalen…) was alleen het doel om voor de regen binnen te zijn nog over. En dat is gelukt :).
Waar naar boven al best zwaar was, is naar beneden nog zwaarder. Over elke stap moet je nadenken, zeker het eerste stuk met de ladders en de touwen. Soms abseilend langs de touwen en veel gebruik maken van je handen en lichaam om je knieën te ontzien.
Het hele verdere pad is glad door boomstronken met algen en gladde, puntige stenen/rotsen, dus je moet goed opletten. Ik ging voor mijn gevoel zeker niet snel, maar waar je meestal langer doet over de terugweg, was ik binnen 2uur terug in het kamp. Meteen bij binnenkomst een koude douche genomen en mijn spullen uitgewassen, want oh oh oh, ik stonk een uur in de wind en alles wat nat van het zweet.
De volgende uren kwam de rest binnen druppelen en hebben we vooral bij elkaar gezeten en gekletst. Wat is het fijn om, na een maand niet meer dan korte gesprekjes met andere reizigers te hebben gehad, weer eens dagen met andere mensen op te schieten. Iets meer dan alleen ´waar ben je geweest´ en ´waar ga je heen´. En 5 dagen zonder internet is trouwens ook een aanrader ;).
Maandagochtend waren we vroeg wakker door een nieuw aangekomen groep die de tocht ging maken en iets minder subtiel was in hun geluidsniveau. Een uurtje later gingen wij eruit en om iets over 7 vertrokken we met onze groep terug naar de plek waar we werden opgehaald door de longboat. Met hier en daar toch wel wat spierpijn was het een makkelijke tocht en waren we ruim om tijd op de plek. En na een uurtje in de longboat waren we weer terug bij de headoffice en was de tour afgelopen. Een gave ervaring, erg blij dat ik hem heb gedaan! De moeite waard!
Na de lunch even mijn ogen dicht gedaan, mijn spullen weer uitgezocht en op naar een grot waar ergens tussen 17u en 18u de vleermuizen uitvliegen. En na even wachten kwamen daar de eerste groepjes vleermuizen en even later een minutenlange slinger. Dit duurde alles bij elkaar wel 15min dus dat moeten heel wat vleermuizen zijn geweest!
Na een bak havermout (heerlijk!) heb ik een nachttour gedaan door de jungle. Interessant om ‘s avonds de jungle in te gaan, je ziet veel meer dieren dan overdag. Wel vooral het kleine spul als kikkers, insecten, wormen, spinnen, een wandelende tak en een gekko, maar de moeite waard.
Dinsdag heb ik na het ontbijt (wat erg prima was want je kon zowaar kiezen uit 4 soorten met o.a. ei, muesli of pannenkoeken; een hele verbetering van het geroosterde witte kleffe brood met jam wat je veelal krijgt) nog een wandeling gemaakt in het park en om 11u stond ik weer op het mini vliegveldje Mulu waar ik om 12u in een uur naar Kota Kinabalu werd gebracht. Daar aangekomen heb ik een hostel gezocht, een wandeling gemaakt, boodschappen gedaan, de zonsondergang gezien en plannen gemaakt voor de komende dagen. Dat hield in dat ik de volgende ochtend naar een touragency ben gegaan waarvan ik op internet een leuke tour had gezien en ik om 14u ‘opeens’ in de bus zat naar Sandakan. Zo flexiblel ;).
Donderdag werd ik om half 9 opgehaald en samen met de andere 7 mensen zijn we eerst naar Sepilok gegaan waar een oerang oetan sanctuary is. Ze doen daar echt goed werk! Helaas liet maar 1 oerang oetan zich zien maar er waren ook nog wat andere apen. Daarna naar de sunbear sanctuary aan de overkant. De sunbear is de kleinste berensoort, maatje grote hond. Cute!
Na de lunch zijn we in een paar uur naar onze lodge aan de Kinabatangan River gereden. Daar hadden we een heel programma: 2x een ochtendcruise (6:00-7:15), 2x een middagcruise (16:00-18:00), 2x een nachtwandeling (20:30-21:30) en een ochtendwandeling. Alles cruises en wandelingen waren bijzonder omdat we elke keer iets nieuws aan dieren zagen.
Tijdens de cruises gingen we in een klein maar prima bootje over de Kitanbangan River op zoek naar wilde dieren. En wat hebben we veel gezien! Een paar oerang oetans, de salt water crocodile (zowel groot als klein), de monitor lizzard, een python, verschillende soorten eagles, de blue trotter bee eater, de blue ear king fisher, heel veel short tail makak monkeys en longtail makak monkeys (ze noemen deze ook wel de jungle maffia, je ziet ze echt overal!) en silver leaf monkeys. Daarnaast hebben we een aantal dieren gespot die alleen op Borneo te vinden zijn dus die maken het extra speciaal: de proboscis monkey (neusaap) en verschillende soorten hornbills (neushoornvogels).
Tijdens de nachtwandelingen zie je hele andere dieren. Insecten, spinnen, een kleine slang, een slapende trogon en een slapende king fisher. Daarnaast hadden we geluk en zagen we ook de tarsier, het kleinste aapje ter wereld, echt een te schattig diertje. Elk oog heeft dezelfde afmeting als de hersenen en hij kan zijn hoofd helemaal ronddraaien zonder zijn lichaam te bewegen. Hij is slechts zo’n 12cm. Hier mochten we niet te lang bij blijven staan want als de tarsier teveel stress ervaart pleegt hij zelfmoord door met zijn hoofd tegen de boom te bonken.. Aaaah!
Na 2 nachten een prettig verblijf aan de rivier gingen we weer op pad. Eerst naar de Gomantong Cave, de grootste grot in Sabah (de provincie in Borneo). De grot was superhoog (90m) en zat vol met vleermuizen en swiflet birds (zwaluwen). De nesten die ze maken zijn eetbaar. Ze zijn veel geld waard en worden 3x per jaar weggehaald en verkocht. In deze groot zitten de zwarte nesten. De grot met de witte nesten mochten we niet in, deze zijn nog meer geld waard en ze zijn bang dat mensen ze weg halen (Waarom zou ik dat willen? Een zwaluwennestsoep trekt me allerminst aan).
Naast de vleermuizen en de zwaluwen zaten er onwijs veel kakkerlakken, de meesten gelukkig aan de wanden…
Rondom de grot hebben we nog een nieuwe apensoort gezien, de red leaf monkey. Daarnaast een enorm grote eekhoorn met lange gestreepte staart. De lijst wordt alsmaar langer!
Na een paar uur rijden, waarvan de helft op verharde weg en de rest over gravel, kwamen we aan bij onze nieuwe locatie voor 2 nachten, de jungle Danum Valley, het oudste regenwoud ter wereld. Na een introductiewandeling, een nachtdrive in een 4x4, een vroege ochtendwandeling en een langere hike de rest van de ochtend hadden we opnieuw nog niet geziene dieren gespot: de flying squirrel, meerdere sambar deers, een kleine schorpioen, een tarantula met vele kleintjes en de Borneo gibbon monkey. Deze laatste is bijzonder om te zien. Een wollige aap die lenige capriolen uithaalt.
Gelukkig waren wij er tijdens een droge periode. We hadden onze charmante leeches-socks wel aan, en altijd een lange broek, maar de bloedzuigers hebben ons met rust gelaten.
Na een middag met wat tijd voor jezelf gingen we op 15:30u opnieuw op avontuur. Tijdens de middagwandeling hebben we een uur het spoor van de Borneodwergolifant gevolgd maar helaas niet gezien. Wel konden we aan het eind van de middag de flying squirrel zien uitvliegen en tijdens de nachtwandeling zagen we de slowloris, al was deze een beetje lastig te spotten tussen in de takken aan de boom. Nu hebben we alle 8 soorten apen van het eiland gezien, de lijst is compleet.
De anderen gingen de volgende ochtend op een sunrise tour maar die heb ik overgeslagen (en gelukkig niets gemist!). In plaats daarvan had ik de gids, een nogal typische man die overigens wel echt heel veel weet, voor mezelf. Maar naast een bever en een mooie spin met geel ‘schild’ hebben we vooral gepraat.
Na het ontbijt hebben we onze spullen gepakt en zijn we naar Lahad Datu gegaan. Opnieuw langs palmolie plantages, die zie je hier ontzettend veel. Hier heb ik de bus gepakt naar Semporna, mijn volgende bestemming. Het plan was om de volgende dag naar Mabul Island te gaan, maar ik had natuurlijk niets geregeld dus dit ging helaas niet meer lukken. Ik heb het een dagje uitgesteld en had daardoor tijd om alles bij te werken en plannen uit te werken, heb echt uren op de laptop besteed en nog niet alles gedaan wat moest, pfff.
:).
De volgende ochtend werd ik om 5u niet van de wekker wakker maar van de keiharde regen! Ik had nog stille hoop dat het tegen de tijd dat ik naar Mabul Island zou gaan wel gestopt zou zijn, maar dat was natuurlijk ijdele hoop, dus zat ik in de stromende regen in een gedeeltelijk open bootje naar het eiland. Mijn grootste vrees was dat mijn spullen nat zouden worden, maar dit ging behoorlijk goed gelukkig.
Op het eiland aangekomen was het meteen tijd om te duiken. Spullen passen en gaan! Ik heb die dag 3 duiken gemaakt en de volgende dag ook 3 duiken en behoorlijk mooie dingen gezien. Gelukkig was het de tweede dag droog en een stuk zonniger.
Soms leek het alsof er niets te zien was maar als je dan meer op macro-niveau gaat kijken is er ontzettend veel te zien! De bijzonderste dingen waren (o.a.) stonefish, crocodile flathead, aantal supergrote schildpadden (van zeker 1,40m!), eels/murays, boxfishes, pufferfishes, razor fishes, zeer kleurrijke nudibranches en de rest. Ik heb helaas geen foto’s…
Alles was door Scuba Junkie goed georganiseerd en ondanks dat er veel gasten waren voelde het toch persoonlijk. Het eten was erg goed, weer eens fatsoenlijk een portie groente op je bord, leuke mensen en een arm maar schattig eiland.
Ik had besloten om maar 1 nacht te blijven, dus om 4u ging de ferry weer terug. Daar aangekomen was er de lokale vismarkt, wat inhoudt dat er een aantal mensen rondlopen met teiltjes met allerlei dieren die wij dezelfde dag in de zee vrij hadden zien rondzwemmen/lopen. Back to reality :(.
Ik heb nog één nachtje in het hostel geslapen. Na ontzettend veel zoekwerk en opties te hebben bekeken heb ik dan eindelijk ‘s ochtends een keuze gemaakt. Ik sla Indonesisch Borneo (helaas) over en ga meteen naar Sulawesi. Ik heb nog ‘maar’ 4 weken voordat ik een 19daagse duikexpeditie van Raja Ampang naar Flores ga doen, en dat voelt als een korte tijd. Ik heb een aantal ideeën wat er te zien en doen is, maar vooral wil ik de lokale mensen ontmoeten als het mogelijk is. Net zoals de tweede keer in Iran, kijken wat er op je pad komt, couchsurfen, een langzame manier van reizen. Niet meer al die georganiseerde tourtjes, ik heb al zoveel gezien dat ik me soms afvraag wat de toegevoegde waarde nog is.. We zullen zien hoe dit alles gaat uitwerken :).
Ik vond Borneo echt geweldig! Zoveel natuur, puurheid, weinig toeristen, wilde dieren; echt een aanrader!
De link naar (de vele) foto's:
https://1drv.ms/f/s!Ar87NWIVlPefmCwXZgpBkTxuqJEb
-
25 Maart 2019 - 19:19
Caja:
Yo Celeste, je ziet er gelukkig uit man! Duidelijk in je element :) Voor mij veel herkenning. Goeie foto ook van de orang oetang. Mooi he, al die dieren? Geniet er weer van. -
26 Maart 2019 - 09:08
Hella:
Wat een wisselend reis . Prachtig -
26 Maart 2019 - 10:33
Piet Ten Veen:
Hoi Celeste,
het blijft genieten om je reisverslagen te lezen, geweldig en blijf genieten. -
02 April 2019 - 08:26
Rudy :
Een mooi verhaal weer celeste, echt een prachtig land met al die dieren en gave hikes geniet er lekker van
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley