Lesbos

Lesbos 27 oktober – 5 november

Jeetje, waar moet ik beginnen? Ik heb de hele week niets getypt, dus moet nu, op zondag en de controleronde pas op woensdag (en het versturen pas vandaag want gister lag de site eruit), alles vertellen van afgelopen week. Eens kijken hoe ver ik kom...

De tocht met de ferry was best prima. Ik was om 18u al daar, twee uur van tevoren. Heb een plekkie gezocht en lekker gelezen. De stoelen bleken niet heel chill om te slapen en midden in de nacht, na een eerste dutje, heb ik een rondje op de boot gedaan om iets beters te vinden en uiteindelijk ben ik op de grond gaan liggen om te slapen, dat was nogal hard maar wel beter dan de stoel. Sommigen waren echt goed voorbereid en hadden een luchtbed of matrasje mee, vast ervaren ferry-reizigers.

Zaterdagochtend rond 9u was de aankomst in Mytilini en kon ik gelukkig meteen mijn tas droppen bij de airbnb. Even een kopje thee gedaan met de host en toen het centrum in. Het bleek een nationale feestdag dus er was een parade waar van alles langskwam; mensen in traditionele kleding, een heleboel groepjes met scholieren van verschillende leeftijden en als laatste militairen. Aardig om te zien, niet heel bijzonder. Zondag heb ik wat rondgewandeld in de stad maar merk ik dat ik vooral aan het wachten ben om te beginnen met het vrijwilligerswerk. Normaal ga ik naar een plek om iets te ontdekken en trek ik er ook meer op uit, nu was ik meer aan het wachten tot de maandag ;). ‘s Avonds uit eten geweest met Yvonne, een andere vrijwilliger.

En toen was het maandagochtend en ging het beginnen. Even iets over de stichting… Because We Carry bestaat al 8 jaar en heeft zich ontwikkeld tot een groep die vooral aandacht geeft aan zwangere vrouwen, pas bevallen vrouwen en kinderen. Ze hebben dichtbij in de buurt van het opvangkamp een ‘garden’ met een aantal containers erop. Hier worden cursussen gegeven aan zwangeren en pas bevallen vrouwen, 3 ochtenden per week kunnen mensen spullen halen (denk aan kinderwagens, buggy’s, kledingpakketten, rugtasjes met speelgoed voor kinderen), elke dinsdag is er ´beautymiddag´, elke donderdag ´creamiddag´ en elke zaterdag kan dezelfde doelgroep een boodschappentas ophalen. Het is tevens een plek waar kinderen kunnen spelen, voor gezinnen om even weg te zijn uit het kamp en om mensen te ontmoeten. Het wordt steeds lastiger voor NGO’s om het kamp in te mogen (politiek politiek politiek), BWC mag dit wel en zij delen dan soms ook spullen uit in het kamp aan net aangekomen mensen en grotere distributies zoals een slaapzak en matje voor iedereen (en dat was een behoorlijk grote distributie met 5000 matjes en slaapzakken, ‘huis’ voor ‘huis’ langsgebracht!). Afgelopen weken is er in Nederland een grote inzameling onder particulieren geweest en zullen er rond de 10.000 winterjassen naar Griekenland worden gereden! Het laatste nieuws hierover is, is dat er ruim 16.000 (!) jassen zijn ingezameld. Opnieuw een behoorlijk grote distributie, want alle bewoners krijgen een jas in hun maat...

Maandagochtend begon voor ons met een eerste briefing in een cafeetje aan de haven. Uitleg over hoe BWC is ontstaan, hoe ze werken, waar ze voor staan, hoe het hele vluchtelingengebeuren er aan toe gaat etc. Goed en interessant om te horen!

Daarna zijn we naar een opslag gegaan en zijn we uren praktisch bezig geweest met opruimen, uitzoeken, ordenen en tassen vullen die kunnen worden uitgedeeld. Dit gebeurd in een treintje: alles wat in de tas moet wordt in bakken klaargezet en meestal met zijn 2-en worden tassen gevuld.

Tussen de middag hadden we 1,5u pauze, dat vond ik toch wel erg lang eigenlijk. We komen hier om wat te doen, niet om te chillen, maar goed, het is zoals het is. We hebben met zijn 4-en geluncht met ‘uitzicht’ op het kamp. Voelt toch wel raar. 2 zulke verschillende werelden…

We werkten door tot ongeveer 18u, toen wat boodschappen gedaan en naar huis. De eerste dag zat erop. Veel info, veel nieuwe dingen, veel kunnen doen.

Dinsdagochtend ontmoeten we elkaar om 8.45u in de ‘tuin’, de eigen plek van BWC. Inmiddels zijn er ook 2 mannelijke vrijwilligers aangesloten, zij krijgen in de ochtend de briefing en komen daarna naar de tuin. Zij zullen zich vooral bezig gaan houden met het maken van een overkapping tussen 2 containers. Van ongeveer 9.30u tot 13.00u is het volle bak met mensen die van alles komen halen… Ze krijgen bij binnenkomst een nummertje zodat ze weten wanneer ze ongeveer aan de beurt zijn en in de tussentijd kunnen ‘ontspannen’, wat kunnen drinken, kinderen kunnen spelen etc. Er wordt echt van alles uitgedeeld en wij helpen hierbij, maar proberen ook orde in de containers te scheppen door op te ruimen, opnieuw in te delen, kinderwagenonderdelen bij elkaar te zoeken, en spullen te pakken voor de mensen. Er zijn een aantal mensen uit het kamp die komen helpen om te vertalen, dan wel vrijwillig als tegen een klein loon. Het is elke dag een ander team wat komt met een aantal vaste gezichten.

Na de lunch, ik neem vanaf nu elke keer zelf wat mee en zoek een picknickbankje uit om te lunchen, is het beautymiddag. De communicatie laat soms wat te wensen over (voor het team allemaal heel duidelijk hoe het werkt, maar voor ons is natuurlijk alles nieuw dus dat loopt niet altijd helemaal gestroomlijnd vind ik) en hebben wij vooral een facilitaire rol als in muntjes uitdelen en drinken inschenken. Achteraf bleek dat het juist ook de bedoeling was geweest dat we hadden kunnen mengen met de mensen; nagels lakken, maskertjes opbrengen etc.

Woensdag zijn we opnieuw in de tuin begonnen en konden mensen weer spullen komen halen. Aangezien dit 3 ochtenden per week is, moeten de mensen na donderdag een aantal dagen wachten. De dinsdag was daarom echt superdruk, maar de woensdag was een stuk rustiger. Het blijft soms even zoeken in wat te kunnen doen. Ik merk dat ik altijd graag opruim en orden, dit kan ik goed, maar vind het vervolgens wel echt irritant dat anderen hun zooi overal weer neerploffen. Dus ik probeer vanaf nu weg te blijven van het opruimen, mensen zijn blijkbaar gewend om in een chaos te werken en hoewel ik echt denk dat het efficiënter kan en dat dat juist helpend is, weet ik uit ervaring ook dat het niet zal veranderen dus probeer mezelf de irritatie te besparen, Moeilijk ;).

De middag gaan we met de 4 vrouwen en de coördinator het kamp in. Elke week wordt een rondje gedaan in een stukje van het kamp waar mensen verblijven die net zijn aangekomen. Zij mogen, totdat ze papieren hebben – wat weken kan duren, het terrein niet af en hebben dus geen enkele toegang tot hulp. We zijn de deuren langsgegaan om producten als zeep, shampoo, babydoekjes, maandverband en doppers uit te delen. Dit was ook onze eerste keer in het kamp, dus goed om te zien hoe het er daar aan toe gaat, hoe de mensen wonen, de sfeer in het kamp.

Er zijn verschillende soorten verblijven. Gezinnen en kwetsbaren stromen veelal door naar een isobox, een soort container waar ze met 1-2-3 gezinnen verblijven, dus die hebben wel een soort eigen plek maar die kleine plek delen met 2 andere families lijkt me alsnog behoorlijk pittig. Er staan stapelbedden in de isoboxen en privacy wordt gecreëerd door een doek tussen de bedden op te hangen. That’s it… Anderen leven in grote tenten, zoals een feesttent op een kermis. Als je geluk hebt zijn er ‘muren’ in deze tent, maar soms zonder plafond, dus van privacy is nog geen sprake. Op echt drukke momenten liggen mensen zij aan zij in deze tenten op een matje…

Mensen kunnen 1x per dag in een foodline gaan staan voor eten: een voorverpakte croissant, een bakje halfwarm avondeten, een pakje drinken en een fles water. En dat is het… Soms wat fruit, maar meestal niet. Natuurlijk voor te stellen dat er veel wordt geklaagd over het eten. Mensen krijgen wel een soort van weekgeld, dus er is ruimte om naast de dichtbij gelegen Lidl te gaan en boodschappen te doen en zelf wat te koken. Dit laatste is officieel verboden (brandgevaar!) maar wordt gedoogd. Moet ook bijna wel want op een croissant en een bakje ‘warm’ eten kun je niet leven.

Het is lastig iets te verwachten bij zo’n kamp, we hebben het er onderling wel over gehad natuurlijk. Sommigen verwachten ‘zielige’ alleen maar huilende mensen in vodden te zien lijkt het, maar dit is niet de realiteit. Dit is voor de mensen een ‘huis’; er hangt was buiten, mensen proberen wat van de omgeving te maken met een bankje of een stoel, mensen gaan bij elkaar op visite, kinderen spelen buiten. De sfeer lijkt goed, heel relaxed van wat we meekrijgen, kinderen zwaaien of komen naar de bus. Het is voor anderen meer schokkend dan voor mij, ik denk dat het komt omdat ik inmiddels wel meer heb gezien van hoe mensen wonen en leven in de wereld…

Donderdagochtend opnieuw in de tuin bezig geweest en de middag was een klusmiddag. De tuin was eerst een groot bamboeveld maar wordt elke week een beetje mooier en een fijne plek voor de mensen als ze langskomen. Er zijn nieuwe palletbanken gemaakt, er zijn hekken geschilderd, banken geschilderd en er is gewerkt aan de overkapping. Een fijne praktische middag.

Vrijdag was opnieuw de hele dag een klusdag!

Zaterdag was alweer de laatste dag. We hebben om 9u verzameld bij een kleine groothandel en daar hebben we met veel vrijwilligers (Nederlanders maar ook mensen uit het kamp) 155 boodschappentassen gevuld. Deze gaan naar zwangere vrouwen en bevallen vrouwen met een kindje tot 12mnd. Deze krijgen zij elke week en is een aanvulling op het voedsel dat ze in het kamp krijgen. Elke week zit er wat anders in de tassen. Omdat we met zoveel waren ging dit lekker snel en toen zijn we naar de tuin gegaan. Eerder werden deze tassen uitgedeeld in het kamp maar dit was op een gegeven moment niet meer te doen door de grote aantallen (huis voor huis naar 250 adressen kost erg veel tijd) en het kwam ook voor dat je tassen echt goed moest bewaken anders werden ze door anderen uit je handen getrokken. Nu komen de meeste vrouwen/gezinnen naar de tuin waar opnieuw gespeeld kan worden, wat kan worden gedronken en de tassen worden uitgedeeld. De laatste tassen hebben we met de bus in het kamp uitgedeeld, deze vrouwen waren het bijvoorbeeld vergeten en konden nog niet zover lopen.

We hebben gezamenlijk afgesloten en om 15u zat de week erop! Het was een intensieve week, volle dagen, veel nieuwe indrukken, veel gedaan maar ook uitzoeken hoe het allemaal werkt, veel informatie en veel mensen ontmoet. Al met al een hele leerzame, praktische en mooie week!

Ik heb zoveel informatie gehoord over hoe het eraan toe gaat in het kamp dat het lastig is dit allemaal te noteren en er één verhaal van te maken. Ik vind het soms ook lastig het te hebben over de vluchtelingen omdat de meningen zo uiteen lopen. In Nederland is er een huizenprobleem voor bijvoorbeeld jongeren, hoe kan het dat zij zolang moeten wachten tot er een huis is terwijl vluchtelingen een huis toegewezen krijgen. Waar moeten alle vluchtelingen die aankomen in Lesbos maar ook verder in Griekenland en bijvoorbeeld Italië naartoe? Hoe kunnen we betalen voor hun eerste levensbehoeften terwijl er ook ‘armoede’ is in Nederland en Europa? Ik weet de antwoorden niet en gelukkig zit ik niet in de politiek en hoef ik hier geen beslissingen over te nemen… Ik vind wel dat we menselijk kunnen handelen; de vluchtelingen als mensen zien en niet alleen maar als een nummer, we kunnen vriendelijk zijn, een gesprekje aangaan, met de kinderen spelen, ze welkom heten. Allemaal zoals ik ontzettend veel ben behandeld als ik in een vreemd land kwam. En natuurlijk niet te vergelijken met de backpacker die ik op dat moment ben, maar het ‘gewoon’ vriendelijk zijn vind ik wel heel belangrijk!

Een paar opvallende regels waar we het over hebben gehad (ik hoop dat alles wat ik nu typ klopt, maar het geeft in elk geval een beeld):

-Europa heeft Griekenland onwijs veel geld gegeven voor het vluchtelingenbeleid. Waar ze eerst nog meer doorstroomden naar andere landen, is het nu zo dat als mensen een verblijfsvergunning hebben gekregen, ze de eerste 5 jaar in Griekenland moeten blijven en daarna pas naar een ander land mogen. Griekenland heeft dus een onwijs groot probleem met alle toestroom...

-Als je aanvraag negatief dan wel positief wordt beoordeeld, wordt meteen alle hulp gestopt. Je krijgt geen eten meer, en je moet zo snel mogelijk het kamp verlaten (ze komen letterlijk elke dag aan de deur om te vragen wanneer je weggaat). Waar je dan heen moet is niet hun probleem meer. Velen gaan naar Athene (het kaartje voor de ferry moet je overigens zelf betalen) maar daar zijn nu ook zoveel vluchtelingen dat daar ook een groot probleem is ontstaan. Hoe krijg je een huis? Hoe krijg je een baan? Hoe kunnen de kinderen naar school? Je krijgt geen huis zonder baan, maar zonder een huis kun je geen aanspraak maken op iets van een verzekering, zonder een verblijfplaats kunnen de kinderen niet naar school. Het hangt allemaal samen… Sommigen hebben het geluk vrienden in Athene te hebben waar ze kunnen verblijven (opnieuw meerdere gezinnen in 1 huis dus) maar velen belanden ook op straat. Veel NGO’s hebben hun werkzaamheden verplaatst naar andere delen van Griekenland, waaronder Athene. Waren er eerder nog rond de 200 NGO’s op de eilanden, nu, met de veel strengere regels om hulp te mogen bieden in het kamp, zijn dat er nog maar rond de 35.

-Als er een rubberboot aankomt op Lesbos, is het verboden voor bewoners of stichtingen om hulp te bieden. Niet alleen verboden, gewoon strafbaar! Het kan een halve of hele dag duren voordat mensen van de aankomstplek naar het kamp worden gebracht. Dit moet allemaal via een speciale procedure. De politie is hier ook bij betrokken, maar vluchtelingen zijn veelal bang voor de politie gezien de vele pushbacks het water weer in door de coastguard. Ik weet niet hoe dat in de praktijk werkt, maar de grote boten van de coastguard liggen in het water en vele rubberbootjes worden gewoon teruggeduwd naar Turkije. Ongelooflijk! Ik snap heel goed dat de enorme stroom vluchtelingen een ‘probleem’ is in Europa, maar ik kan me niet voorstellen dat je op zo’n coastguardboot werkt. Dat je aan het einde van de dag naar huis gaat en tegen je man/vrouw vertelt over hoe je dag is geweest, hoeveel boten je vandaag hebt weten terug te duwen, hoeveel boten er zijn gezonken, hoeveel verdronken mensen je uit het water hebt gehaald…

-Waren er in de zomer nog rond de 1000 vluchtelingen in het kamp, nu zijn dat er al rond de 5000 á 6000…

-Waar eerder de stichting Movement on the Ground nog werkzaam was in het kamp, mogen zij het kamp niet meer in. Zij waren onder andere werkzaam voor de aanleg en onderhoud van de douches/wc’s/drinkwater. Elke week werd alles nagelopen, kapotte dingen gerepareerd. Je kon zelfs via een QRcode doorgeven als iets kapot was.. Nu is er dus niemand meer die zich hier om bekommerd en laten de faciliteiten te wensen over.

-Het kamp staat aan de rand van de zee. Er zijn nauwelijks bomen voor beschutting. In de zomer is het dus onwijs warm en zijn er weinig schaduwplekken te vinden. Woensdagochtend regende het hard, zaterdag waaide het enorm: hoe zou het dan zijn in het kamp?

Zoals ik zei, ik denk dat ik door het reizen al heel veel heb gezien over hoe andere mensen wonen en leven. Het is dus niet zo dat deze week, hoe sommige andere vrijwilligers het wel hebben ervaren, een life-changing moment was. Ik heb al een heel proces doorlopen over hoe ik in het leven sta en wat ik belangrijk vind. Voor andere vrijwilligers, leek het, dat ze voor het eerst uit hun ‘Nederlandse bubbel’ kwamen en waren ze heel erg geraakt door momenten.

Ik vond het absoluut een leerzame week, mooi en belangrijk om gezien te hebben. Hoe de mensen leven in het vluchtelingenkamp, horen welke Europese afspraken er worden gemaakt, hoe mensen worden behandeld en wat de perspectieven zijn.

Because We Carry doet absoluut goed werk en het sponsorgeld zal zeker goed worden gebruikt. De organisatie zelf is heel erg gericht op wat de mensen op dat moment nodig hebben. Het lijkt voor mij daarom soms een beetje hapsnap, niet georganiseerd en wat chaotisch. Voor een organisatie die al 8 jaar bezig is vond ik het warehouse een beetje een zooitje, maar de mensen die er werken lijken meestal goed te weten wat er allemaal is en waar het staat. Het is echter voor de vrijwilligers, elke week een nieuw weekteam, wellicht iets fijner als er iets meer structuur is, zodat je niet de eerste dagen een beetje hulpeloos bent. Maar, dat is blijkbaar hun manier van werken.

Zaterdagmiddag heb ik met Yvonne nog een klein rondje sightseeing gedaan, we zijn naar de bovenkant van het eiland gereden. Mooi om ook nog even wat anders te zien. Ik denk dat Lesbos een heel mooi eiland is, veel groen, wat bergen, ik denk genoeg mogelijkheden om te wandelen..

Zondagochtend kon ik mijn tas vast in de auto droppen en heb ik tijd in een parkje doorgebracht om dit verhaal te typen. ‘s Middags ben ik naar het vliegveld gelopen en toen begon een paar uur wachten, zelfs nog een extra uurtje want we hadden vertraging. Na een prima vlucht van zo’n 45min in een klein propellervliegtuig was ik terug in Athene en kon deel 2 van het vrijwilligerswerk beginnen.

De link naar de foto's: (we mochten vanwege de privacy van de vluchtelingen zelf geen foto's maken, dus daarom dit keer veel foto's van mij omdat de 2 coördinatoren de foto's hebben gemaakt...)

https://1drv.ms/f/s!Ar87NWIVlPefsCNgEIVDdwlam15c?e=sIie9v